Zraszacze na trawnik - najczęstsze błędy przy projektowaniu i wykonywaniu instalacji nawadniania zraszaczami

II. Systemy nawadniania zraszaczami- najczęstsze błędy przy projektowaniu i wykonywaniu instalacji nawadniania zraszaczami

a) brak danych na temat źródła wody - jak dopasować zraszacze bez podstawy teoretycznej

Dlaczego zraszacz się nie wynurza? Dlaczego promień zraszacza się skrócił?

Najczęstszym błędem w projektowaniu systemu zraszaczy i jedna z podstawowych przyczyn trudności w wynurzeniu się urządzeń (lub ich skróconych promieni)  jest brak ustosunkowania się do danych o źródle wody. Informacja o wydajności i ciśnieniu roboczym źródła jest punktem odniesienia do projektowania sekcji nawodnieniowych (sekcja = jednoczesna praca zraszaczy na jednym zaworze).

Suma wydatków zraszaczy podlegających danej sekcji nie powinna przekroczyć wydajności źródła. Wydajność każdego zraszacza zależy od wybranej do niego dyszy, a jej parametry można odnaleźć w katalogu producenta. Np. zmierzone źródło napełniło 10l wiaderko w 20 sek. Oznacza to, że w 1 sek. do naczynia nalewane jest 0,5 l wody. Zatem źródło ma wydajność 0,5 x 3,6 = 1,8m3/h. Suma wydatku wodnego zraszaczy wynurzających się jednocześnie nie może przekraczać 1,8 m3/h.

Każdy zraszacz posiada zakres ciśnienia roboczego - ciśnienie decyduje o wysunięciu zraszacza oraz o długości jego promienia. W przypadku zbyt niskiego ciśnienia woda nie będzie w stanie wysunąć ruchomego trzpienia. Im mniejsze ciśnienie tym promień zraszacza jest mniejszy, jeżeli natomiast zraszacz będzie działał pod zbyt dużym ciśnieniem - zacznie mgławić i wydawać zbyt delikatną kroplę znoszoną przez wiatr.

b) nieprawidłowy dobór typu zraszacza- zraszacze statyczne, a zraszacze rotacyjne

Zraszacz statyczny czy rotacyjny?

Typ zraszaczy odpowiednich na dany trawnik zależy od jego kształtu i rozmiaru. Zraszacze rotacyjne mają znacznie dłuższe promienie nawadniania w porównaniu ze statycznymi głowicami - od ok. 4 metrów do nawet kilkudziesięciu metrów, podczas gdy statyczne z dyszami statycznymi od 2 metrów do max. 10 metrów.

c) nieprawidłowy rozstaw zraszaczy

Co ile rozstawiać zraszacze?

Mimo zainstalowania zraszaczy trawnik nadal jest miejscami zżółknięty? Być może jest to wina nieprawidłowego rozstawu urządzeń!

Wedle zalecenia wszystkich producentów asortymentu nawadniającego zraszacze należy projektować promień w promień - tzn. w miejscu gdzie kończy się pole działania jednego zraszacza umiejscowiona jest głowica kolejnego i promienie zakładają się w 100%. Dopuszczalne maksymalne rozsunięcie zraszaczy to 10% długości promienia. Zraszacze naprzeciwko siebie można układać w rozstawie w trójkąt lub kwadrat.

Proponowana przez producentów gęsta rozstawa ma za zadanie wyrównać opad na całej nawadnianej powierzchni naśladując opad spowodowany przez deszcz.

d) zraszacze rotacyjne i statyczne razem na jednej sekcji

Czy zraszacze statyczne i rotacyjne mogą być razem na sekcji?

Zraszacze rotacyjne i statyczne nie powinny znajdować się razem na sekcji nawadniającej ze względu na różny sposób podlewania (gęstym obrotowym strumieniem i kurtyną wodną). Zraszacze statyczne mają zazwyczaj większą wydajność od rotacyjnych, co sprawia że zbilansowanie czasu nawadniania w momencie, gdy znajdują się na jednym zaworze jest niemożliwe. Zraszacze rotacyjne ze statycznymi mogą znajdować się na jednej sekcji tylko w przypadku, kiedy mają dopasowaną dawkę opadową np. zraszacze 5004 z dyszami MPR oraz zraszacze statyczne z dyszami R-VAN 

e) dysze do zraszaczy statycznych nieprawidłowo zgrupowane w sekcje

Przy planowaniu sekcji zraszaczy statycznych należy kierować się zasadą mówiącą o tym, że grupujemy urządzenia wyposażone w dysze o wzajemnie dopasowanej dawce opadowej. Pod żadnym pozorem nie łączymy dysz statycznych i rotacyjnych razem na sektorze (dysze rotacyjne wydają 2-3 razy mniej wody niż statyczne).

Połączyć ze sobą można następujące dysze statyczne: MPR + U + HE-VAN marki Rain Bird.

f) zbyt dużo zraszaczy na sekcji w stosunku do możliwości źródła wody

Ile zraszaczy na sekcji?

Aby ustalić liczbę zraszaczy na sekcji należy odwołać się analogicznie do punktu a) do danych na temat źródła wody.

Jeżeli suma wydajności zraszaczy przekracza wydajność źródła należy rozdzielić urządzenia na dwie lub więcej sekcji.

Jeżeli dostosowaliśmy ilość zraszaczy do wydajności źródła, należy dla pewności obliczyć straty ciśnienia na filtrach, kolektorze, złączkach i na całej długości rury głównej i bocznej rozprowadzającej wodę po sekcji. Jeżeli od ciśnienia roboczego źródła odejmiemy straty ciśnienia na elementach i okaże się, że ciśnienie na końcu rurociągu spadnie poniżej ciśnienia roboczego użytego zraszacza lub dyszy, urządzenia należy zredukować. Straty ciśnienia na elementach określone są w katalogach producentów.

g) niedopasowane kąty/dysze  w obrębie jednej sekcji zraszaczy rotacyjnych

Przy projektowaniu zraszaczy rotacyjnych należy pamiętać o odpowiednim doborze dysz w urządzeniach znajdujących sie na jednej sekcji nawodnieniowej. Z uwagi na to, że niezależnie od kąta zraszacze obracają się w jednakowym tempie, zraszacz o kącie 90 stopni wykona obrót i powrót podczas gdy zraszacz o kącie 180 stopni wykona tylko obrót. Aby zrównoważyć wydajności urządzeń niezbędne jest dopasowanie dysz - np. 90 stopni dysza 1,0; 180 stopni dysza 2,0.

h) zbyt mała średnica rury lub zbyt duża średnica w stosunku do przepływu sekcji

Kluczową kwestią w odpowiednim zaprojektowaniu systemu zraszaczy wynurzalnych jest prawidłowy dobór rury zasilającej. Zależy zachować odpowiednią prędkość wody w rurociągu - od 0,7 m/s do 1,5 m/s. Dla uproszczenia można kierować się następującymi wartościami sprawdzając jednocześnie straty ciśnienia na elementach:

wydajność sekcji 1,2 m3/h -fi20
wydajność sekcji 1,8 m3/h -fi25
wydajność sekcji 3,2 m3/h -fi32
wydajność sekcji 5,0 m3/h -fi40