Słownik pojęć - nawodnienia

Słowniczek pojęć

• Co to jest ciśnienie hydrostatyczne statyczne i dynamiczne?

Ciśnienie jest to wielkość określająca jak siła skoncentrowana jest na powierzchni. Mierą ciśnienia są kPa, bar lub atmosfera, a pomiary wykonuje się za pomocą manometru.

Ciśnieniem hydrostatycznym nazywamy ciśnienie słupa wody, które oddziałowuje na powierzchnie poprzez grawitację.  Niezależnie od powierzchni nacisk 10-metrowego słupa wody wynosi 1 bar i jest to wartość skalarna.

Ciśnienie statyczne to wartość mierzona w zamkniętym systemie bez przepływu wody.

Ciśnienie dynamiczne to wartość zmierzona podczas otwarcia systemu lub/i kiedy płynie woda.

• Co to jest dysza?

Dysza to element definiujący wielkość kropli. Rozmiar kropel zależy od kształtu strumienia i zmienia się zależnie od budowy wybranej dyszy. Dysze o większej wydajności emitują większe krople, dysze o mniejszej wydajności rozpylają krople mniejsze. Większe krople są również rozpylane jeżeli ciśnienie jest niskie, natomiast przy zbyt wysokim ciśnieniu krople są drobne, a nawet wytwarza się mgła. Dysze w większości przypadków są wymienne w urządzeniach służących do nawadniania. Są to elementy, które decydują o kącie rozpylania strugi. Dysze zamontowane w korpusie statycznym tworzą zraszacz statyczny.

• Co to jest elektrozawór?

Elektrozawór, inaczej zawór elektromagnetyczny, to zawór służący do sterowania przepływem wody. Elementem sterującym zaworem jest cewka elektromagnetyczna (inaczej: cewka powietrzna, solenoid). W elektrozaworach o otwarciu lub zamknięciu zaworu decyduje zmiana sygnału elektrycznego sterującego zaworem, wytwarzającego siłę wprawiającą rdzeń w ruch. Elektrozawory dzieli się na 24VAC współpracujące ze sterownikami 230VAC i na 9VDC współpracujące ze sterownikami bateryjnymi 9VDC.

• Co to jest filtr?

Filtr to element zaprojektowany w celu zatrzymywania pewnych grup substancji i zanieczyszczeń. Urządzenie służące do oddzielania stałych substancji zawieszonych w wodzie. Filtry dzielą się na filtry siatkowe, filtry dyskowe oraz filtry piaskowe. Każdy rodzaj filtra przeznaczony jest do wyłapywania innego typu zanieczyszczeń i ma różny obszar zastosowań. Filtry różnią się budową i elementami oddzielającymi cząsteczki stałe.

• Co to jest kabel do nawodnień?

Kabel do nawodnień to kabel ziemny o przekroju zależnym od prądu rozruchowego i podtrzymania cewki elektromagnetycznej zaworu, biegnący od sterownika do kolektora. Liczba żył zależy od liczby elektrozaworów. Każdy elektrozawór posiada dwa przewody - jeden z nich należy wpiąć pod odpowiednie gniazdo sekcyjne w sterowniku, natomiast pozostałe kable każdego z elektrozaworów spiąć razem i podłączyć do wspólnego gniazda typu COMMON (masa). W większości przypadków można przy wyborze kabla ziemnego w uproszczeniu zastosować zasadę, iż liczba żył = liczba elektrozaworów + 1 (ew. 2 - razem z żyłą zapasową). Kable łączymy ze sobą za pomocą żelowych konektorów.

• Co to jest kolektor?

Kolektor to miejsce rozdzielenia instalacji na sekcje zaworowe. Składa się zazwyczaj z kształtek kolektorowych, czyli kształtek ze śrubunkami pozwalającymi na łatwy demontaż elementów kolektora, zaworów ręcznych i/lub elektrozaworów, filtra, regulatora ciśnienia, wyjścia pod sprężarkę. Kolektor zaleca się planować na zewnątrz w skrzynce kolektorowej lub w przypadku instalacji nawadniania polowego na specjalnie zaprojektowanych ramach ułatwiających obsługę i konserwację systemu.

• Co to jest magistrala?

Magistrala to główne połączenie transportowe, inaczej rura główna. Rura główna to połączenie pomiędzy źródłem wody, a kolektorem.

• Co to jest nawadnianie kroplowe?

Nawadnianie za pomocą niskociśnieniowego przewodu kroplującego (linii kroplującej) lub emiterów kroplujących. Ten sposób nawadniania stosuje się w rolnictwie i w ogrodach prywatnych m.in. do nawadniania żywopłotów, drzew lub rabat.

• Co to jest prędkość wody?

Prędkość przepływu wody ma duże znaczenie na generowane straty liniowe oraz miejscowe. Nie ma prędkości minimalnej, natomiast przyjmuje się, że optymalna prędkość wody w instalacji nie powinna przekroczyć 1,5 m/s. Prędkość wody nie jest tożsama z ciśnieniem wody.

• Co to jest rurociąg boczny?

Rurociąg boczny biegnie od zaworu lub elektrozaworu sekcyjnego do odbiorników, emiterów tj. zraszaczy, linii kroplujących etc.

• Co to jest sekcja?

Sekcja zrzesza wszystkie urządzenia, które mają pracować jednocześnie po otwarci zaworu lub elektrozaworu. Instalację należy podzielić na sekcje, jeżeli suma wydajności urządzeń przekracza wydajność maksymalną źródła wody oraz kiedy w obrębie jednej instalacji pracują urządzenia o różnej częstotliwości i długości czasu podlewania np. zraszacze statyczne i linia kroplująca, zraszacze statyczne i zraszacze rotacyjne etc. Zaleca się podział obszaru objętego nawadnianiem na sektory w zależności od rodzaju gleby, czy warunków nasłonecznienia np. sekcja zraszaczy od południa, sekcja zraszaczy od północy etc. Liczba sekcji zależy od ciśnienia roboczego urządzeń i maksymalnej wydajności źródła.

• Co to jest sterownik nawadniania?

Sterownik nawadniania kieruje pracą automatycznego systemu nawadniania otwierając i zamykając zawory elektromagnetyczne wedle wytyczonego planu przez użytkownika systemu. Użytkownik systemu decyduje o czasach startu, trwania i częstotliwości podlewania ustalając plan nawadniania. Sterowniki dzielą się na sterowniki do montażu wewnętrznego i zewnętrznego (na elewacji), na sterowniki 230VAC oraz bateryjne 9VDC.

• Czym są straty ciśnienia?

Straty ciśnienia to różnica pomiędzy hydrostatycznym ciśnieniem wyjściowym, a końcowym w instalacji. Straty ciśnienia wynikają z oporów tarcia wewnątrz rurociągu i różnią się w zależności od chropowatości ścianek wewnętrznych rury, jej średnicy, liczby wyjść, liczby złączek etc. Należy uwzględniać straty ciśnienia przy podziale urządzeń na sekcje zaworowe i zawsze w procesie projektowania odnosić je do danych na temat ciśnienia roboczego urządzeń.

• Co to jest wydajność?

Wydajność, inaczej przepływ, oznacza ruch wody w jednostce czasu. Większa wydajność źródła oznacza transport większej objętości wody w danym czasie. Przepływ podaje sie w l/s; l/h lub m3/h.

• Do czego służy złączka?

Złączki służą do tworzenia połączeń i rozgałęzień rurociągów. Złączki dzielą się na złączki kolektorowe, złączki skręcane PE, złączki wciskane ze stabilizacją QJ, złączki wciskane, złączki aluminiowe hydrantowe i szybkozłączki.

• Co to jest zraszacz wynurzalny?

Zraszacze to urządzenia nawadniające stosowane do zraszania trawników lub rabat kwiatowych. Zraszacze dzielą się na statyczne i rotacyjne, Zraszacz statyczny składa się z korpusu oraz wybranej dyszy, natomiast zraszacz rotacyjny (rotor) to urządzenie o obrotowym trzpieniu i dedykowanym dla danego modelu zestawie dysz wymiennych. Zraszacz montuje się w ziemi. Ruchoma część urządzenia wysuwa się pod wpływem ciśnienia wody. Trzpień zraszacza statycznego nie obraca się w przeciwieństwie do zraszacza rotacyjnego.