Nawadnianie kropelkowe porady. Najczęstsze błędy przy projektowaniu i wykonywaniu instalacji nawadniania kroplowego i jak ich uniknąć.

Klasyczne błędy w projektowaniu systemów nawadniania i ich rezultaty- nawadnianie kropelkowe za pomocą linii kroplujących

a) odpowiednia filtracja wody

BŁĄD: Brak filtracji lub nieodpowiednia filtracja wody

Z uwagi na bardzo małe przekroje emiterów jakość podawanej na instalację wody jest niezwykle ważna dla prawidłowego działania systemu. Woda zabrudzona pogorsza równomierność wypływu wody na skutek blokowania emiterów- częściowego lub całkowitego. Dla usprawnienia działania systemu kroplowego koniecznością jest uzdatnianie wody poprzez filtrację lub w niektórych przypadkach dodawane środków chemicznych. Do oczyszczania wody stosuje się filtry siatkowe, dyskowe, hydrocyklony lub filtry żwirowe.

Dobór filtracji zależy od wielu czynników. Należy kierować się zasadą, która mówi, że otwór filtra powinien stanowić 10% otworu emitera, tj. 0,1 mm, 100 mikronów lub 160 mesh dla otworu 1 mm2. Należy wziąć pod uwagę rodzaj występujących w wodzie zanieczyszczeń oraz wielkości nawadnianej powierzchni.

W przypadku zanieczyszczenia związkami żelaza należy zaopatrzyć instalację w filtr piaskowo-żwirowy bądź filtr piaskowy. Stosuje się go zazwyczaj przy wielohektarowych uprawach polowych, gdzie woda pobierana jest z ujęcia własnego lub otwartych zbiorników wodnych. Filtr piaskowy ma za zadanie wyłapać zanieczyszczenia organiczne lub większej frakcji. Filtrowanie odbywa sie w wyniku przepuszczenia wody przez złoże znajdujące się w filtrze.

W przypadku wody dobrej jakości można zastosować filtr dyskowy bądź filtr siatkowy. Stosuje się je zazwyczaj w instalacjach na mniejszej powierzchni, prywatnych lub publicznych. Są to filtry odpowiednie do oczyszczania wody z pyłów i drobnych zanieczyszczeń np. gdy woda pobierana jest z miejskiej sieci wodociągowej lub prywatnej studni. Filtrację za pomocą urządzeń siatkowych oraz dyskowych można także zastosować w systemach nawadniania pól tuż po filtracji żwirowej, aby wyłapać resztki przepuszczonych na instalację zanieczyszczeń drobnej frakcji. Filtry dyskowe i siatkowe posiadają nieskomplikowany mechanizm płukania i są wielokrotnego użytku. Ten rodzaj filtrów jest odpowiedni w przypadku czerpania wody z miejskiej sieci wodociągowej.

b) linia kroplująca- maksymalna długość linii kroplującej

BŁĄD: Za długi ciąg ułożony z linii kroplującej względem jej możliwości określonych przez producenta

W zależności od wybranego typu linii możemy układać różnej długości ciągi. Długość ciągów linii kroplującej (maksymalnych) jest ściśle określona przez producenta i jest to zazwyczaj wartość podawana przy spadku terenu wynoszącego 0% (dla terenu płaskiego). Długość ta podawana jest po to, aby użytkownicy mieli pewność równomiernego wypływu wody z emiterów. Zależna jest ona od kilku czynników:

• Przede wszystkim zależy ona od budowy emitera. Linie kroplujące z membraną zapewniającą kompensację, czyli wyrównanie ciśnienia, dają możliwości układania dłuższych ciągów. Kompensacja ciśnienia zapewnia jednakowy wypływ wody z emiterów na całej długości linii. Linie kroplujące bez kompensacji różnią się przepływem z emitera, czym dalej od źródła, tym większa jest amplituda wydatku wodnego z początkowego i końcowego emitera linii.
• Ilość kroplowników na metrze linii- im częściej kroplownik został umieszczony na linii, tym mniejsza jest maksymalna długość ciągów linii. Więcej kroplowników oznacza większe straty ciśnienia w związku z długością przewodu i większy pobór wody.
• Litraż kroplowników znajdujących się na linii- im większa wartość przepływu z emitera tym krótszy może być układany ciąg linii ze względu na ogólny pobór wody przez przewód kroplujący.
• Średnica przewodu kroplującego- na rynku mamy do wyboru dwie średnice linii kroplujących, fi16 oraz fi 20. Im większa średnica przewodu, tym mniejsze są straty ciśnienia wraz z jego długością, a tym samym możliwy jest dłuższy ciąg.

c) Jaki powinien być rozstaw emiterów linii kroplującej?

BŁĄD: Nieprawidłowy rozstaw emiterów do rodzaju upraw i rodzaju gleby

W doborze rozstawu emiterów linii kroplującej lub taśmy kroplującej należy brać pod uwagę:

• strukturę gleby, jej przepuszczalność i możliwości chłonne- im bardziej gleba jest piaszczysta i przepuszczalna tym częściej powinny być umiejscowione emitery i o możliwie największym litrażu. Zapewni to odpowiednią wilgotność gleby. W przypadku gleby gliniastej proponujemy rozstaw kroplowników rzadszy i o mniejszym przepływie, aby uniknąć wody stojącej, w których mogą rozwijać się patogeny i grzyby.
• należy pamiętać iż należy podlewać strefę korzeniową roślin wieloletnich, a nie roślinę punktowo- oznacza to tyle, że jeżeli np. rozstaw roślin wynosi ok. 60 cm, to nie polecamy używania przewodu kroplującego z emiterem co 60 cm, ale częstszym. Roślina podlewana punktowo traci na swojej stabilności, a jej system korzeniowy jest zbyt zwarty. W przypadku przesunięcia przewodu z emiterem co 60 cm, może się także okazać, że nie trafi on akurat pod roślinkę i pozostawi ją niepodlaną. Należy także brać pod uwagę, iż częstszy emiter oznacza krótszy czas podlewania.

d) czy można linię kroplującą połączyć na sekcji ze zraszaczami?

BŁĄD: Linia kroplująca połączona na sekcji ze zraszaczami

System nawadniania kroplowego powinien być rozdzielny z systemem nawadniania trawnika za pomocą zraszaczy. Powierzchnie trawiaste i nasadzenia z krzewów lub roślin zielnych wymagają innej częstotliwości podlewania oraz innej dawki wody. Jeżeli zraszacze będą na tej samej sekcji co nawadnianie kroplowe tracimy kontrolę nad litrażem wody podawanej do konkretnego typu roślinności, a także nie będzie możliwa optymalizacja czasu nawadniania całości zieleni.

e) reduktor ciśnienia linii kroplującej

BŁĄD: Zbyt wysokie ciśnienie dla prawidłowego działania linii kroplującej

Przy projektowaniu nawadniania kroplowego należy pamiętać o tym, iż jest to system niskociśnieniowy. Standardowe ciśnienie z ujęcia miejskiej sieci wodociągowej jest zazwyczaj za wysokie, aby linia prawidłowo działała. Podawanie wody na instalację pod właściwym dla linii ciśnieniem przedłuża jej żywotność, zapobiega odkształceniom, uszkodzeniom emiterów (w tym membrany w przewodach z kompensacją), redukuje ryzyko pęknięcia przewodu. Aby zadbać o odpowiednie ciśnienie należy w przypadku, gdy jest ono za wysokie zastosować regulator ciśnienia.

f) projektowanie linii kroplującej na skarpach

BŁĄD: Linia kroplująca zaprojektowana zgodnie ze spadkiem terenu.

Projektując linię kroplującą na skarpach należy pamiętać o prawidłowym kierunku jej rozłożenia. Poprawnym sposobem jest umiejscowienie linii w poprzek, aby unikąć spadków grawitacyjnych wody, uderzeń hydraulicznych i sytuacji, gdzie woda musi zmagać się z wpłynięciem "pod górkę". Aby odpowiednio rozplanować położenie przewodu należy kierować się następującą zasadą:

• do 2/3 spadku skarpy linię należy układać w równoległych pasach co 30-50 cm, w 1/3 skarpy (jej dolna część) linia powinna być oddalona o 25% bardziej niż wynosił jej normalny rozstaw. Jeżeli wysokość skarpy przekracza 3 m, zaleca się obie części rozdzielić na osobne sekcje.

g) Jaki powinien być rozstaw linii kroplującej? Jak rozkładać linię kroplującą?

BŁĄD: Linia rozłożona w równoległych pasach za daleko od siebie

Prawidłowy rozstaw linii kroplującej w pasach równoległych wynosi, przy zwartych rabatach, rabatach z roślinami okrywowymi, rabatach kwietnych, od 30 do 50 cm. Przy planowaniu linii kroplującej wzdłuż żywopłotu można zastosować pasy dwustronne (po obu stronach krzewu) lub pojedyncze oplatane pomiędzy roślinami "wężykiem".

h) czy można zakopać linię kroplującą pod ziemią?

BŁĄD: Przysypywanie ziemią linii kroplującej naziemnej

Nie należy przysypywać ziemią linii kroplującej naziemnej z uwagi na nieprzystosowane do warunków podziemnych emitery. Linia naziemna może być zamaskowana za pomocą kory. Należy pamiętać, że wszelka roślinność swoimi korzeniami będzie dążyć do najwilgotniejszych miejsc w glebie- a więc będzie sięgać wprost do emiterów powodując ich trwałe zatory.

Linie kroplujące podziemne swoją budową nie dopuszczają korzeni wewnątrz przewodu. Istnieją dwie technologie obrony przed wrastającymi korzeniami tj. blaszka osłonowa wbudowana w emiter (Rain Bird XFS) lub substancja chemiczna wydzielana wokół emiterów linii (IRRITEC Rootguard).

i) co ile wbić szpilkę do linii kroplującej?

BŁĄD: Brak szpilek mocujących do linii kroplującej lub zbyt rzadko wbijane szpilki.

Szpilki do linii kroplującej przytwierdzają przewód sztywno do podłoża zapobiegając jego przemieszczeniom. Szpilki powinny być umiejscowione co 50 cm, aby linie pozostały w pożądanym ułożeniu.